نحوه انجام خرید اعتباری سهام در بورس چگونه است؟
خرید اعتباری سهام چیست؟
یک روش برای کمک به افراد جهت خرید سهام از بازار بورس است. سهامداران می‌توانند سهام یک شرکت را به صورت اعتباری از یک کارگزار بخرند به عبارتی دیگر کارگزاریها می‌توانند به مشتریان خود برای خرید اوراق بهادار، اعتبار اختصاص دهند و برای هر مشتری که اعتبار دریافت کرده، حساب تضمین ایجاد می کنند. در این روش یک قرار داد سه‌جانبه بین مشتری، کارگزار و بانک بوجود می آید که بانک با کارگزار و کارگزار با مشتری طرف هستند. باید توجه داشت که زمان پرداخت مابقی پول متناسب با اعتبار مشتری نزد کارگزاری ها تعیین می شود ولی در اصل نباید پیش از سه ماه طول بکشد. چنانچه مشتری طی سه ماه این پول را تسویه کند براساس قیمت فروش نسیه پول را به کارگزار پرداخت می کند و اگر زودتر از مدت سه ماه به طور مثال یک ماه یا ده روز این پول را با کارگزاری تسویه کند متناسب با زمان تسویه می تواند از تخفیف در قیمت افزایش نسیه استفاده کند. اگر سهم مشتری با کاهش ارزش اوراق بهادار به کمتر از حداقل موجودی برسد، کارگزار اخطاریه افزایش موجودی برای مشتری ارسال می‌کند و مشتری باید حداقل به میزان تفاوت سهم خود تا حداقل موجودی به‌روز شده براساس قیمت جدید اوراق بهادار، موجودی حساب اعتباری خود را افزایش دهد. در بورس‌های بزرگ دنیا از جمله بورس نیویورک، کارگزاران به سه دسته معمولی، بزرگ و کارگزاران خیلی بزرگ تقسیم می‌شوند که به همان درجه که رتبه‌بندی آنها بالا می‌رود، مزایا و خدماتی که ارائه می‌دهند نیز گسترش می‌یابد و متناسب با هر دسته بندی خدمات ارائه می گردد.
نکته! تامین مالی اعتباری خرید، تنها مختص سهام نیست.
نکته! باید بانک‌ها را درخصوص اعطای وام یا اعتبار ترغیب کرد.
نکته! خرید اعتبار باعث جذب سرمایه گذران جدید به بازار می شود.
نکته! مشتری نمی‌تواند کارگزار ناظر خود را که به عنوان تضمین بدهی محسوب می‌شود را تغییر دهد.
نکته! زمانی که مشتری نسبت انجام تسویه حساب خود هیچ اقدامی انجام ندهد خرید اعتباری صورت می گیرد.
نکته! بنیاد خرید اعتباری در همه جا به صورت یکسان است و فقط این مقررات مختلف هر کارگزاری است که باعث تفاوت می شود.
نکته! خرید اعتباری همانند یک وام بدون بهره است که کارگزار به مشتری خود اعطا می‌کند که این اقدام به مشتری در کسب سود کمک خواهد کرد.
نکته! کارگزار مجاز به خرید اعتباری برای مدیران، اعضای هیأت مدیره، کارکنان شرکت کارگزاری و اشخاص وابسته به آنها و همچنین سهامداران شرکت کارگزاری و اشخاص وابسته به آنها نیست.
حساب تضمین مشتری برای انواع اوراق بهادار:
سهام، %۶۰ قیمت پایانی به عنوان قیمت تعدیل‌شده در حساب تضمین ثبت می‌شود.
در مورد حق تقدم خرید سهام، ارزش تعدیل شده به شرح زیر محاسبه و ثبت می‌گردد:
ارزش تعدیل‌شده = %۶۰ (قیمت پایانی حق تقدم + قیمت پذیره‌نویسی) – قیمت پذیره‌نویسی
در مورد اوراق مشارکت و اوراق بهادار با درآمد ثابت (نظیر اوراق اجاره)، %۹۰ قیمت پایانی ثبت می‌شود
استفاده از خرید اعتباری در عرضه‌های بلوکی:
خرید سهام به صورت اعتباری یکی از روش‌های تامین مالی در عرضه‌های بلوکی است و روند کار به این صورت میباشد که سرمایه گذار موظف است ۲۰ درصد از ارزش معامله به صورت نقد و بقیه مبلغ را ۴ تا ۵ سال و به صورت اقساط پرداخت کند که اشخاص برای خرید بلوک مزبور اقدام به خرید اعتباری می‌کنند. بنابراین یکی از این راه‌های تامین مالی برای یک شرکت سرمایه‌گذاری خرید سهام به صورت اعتباری است. در این بخش ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عمومی کردن خرید اعتباری اوراق: زمانی که می خواهید خرید اعتباری را به صورت عمومی گسترش بدهید باید به این نکته توجه داشته باشید که هرگز این اعتبارات خرید نباید با منافع مشتری مغایرتی داشته باشد پس باید به دنبال راه حل های باشید مانند اینکه قوانین متناسب با قدرت ریسک مشتری ایجاد کنید تا هم از زیان مشتری جلوگیری کرده باشید و هم او را برای بازدهی بالا راهنمایی کرده باشید، در آخر باید تمام مراحل را ارزیابی کنید. باید خاطر نشان کرد که این روش باعث ترغیب افراد می شود. از انواع این نوع اختیارات عمومی می توان به اوراق صکوک اشاره کرد.
کنترل‌های دوره‌ای: کنترل‌های دوره‌ای توسط کارگزار تعیین می شود که با اعلام به موقع می‌تواند از ضرر و زیان مشتری در خرید اعتباری جلوگیری کند.
سرمایه‌گذاری اهرمی: به طور طبیعی تامین مالی اعتباری خرید اوراق بهادار، امکان سرمایه‌گذاری اهرمی را به مشارکت‌کنندگان بازار و با هدف جذب هر چه بیشتر نقدینگی به سمت بازار سرمایه ارائه می‌دهد. مشارکت‌کنندگان می‌توانند با اتکا به سابقه اعتباری، سبد سرمایه‌گذاری و نیز توان ریسک‌پذیری خود، میزان سرمایه‌گذاریشان را افزایش دهند. و این امر در نهایت می‌تواند به افزایش کارایی بازار منجر شود.
وارد کردن منابع جدید به بازار بورس:
سرمایه گذاران می دانند در شرایط رشد بازار سرمایه باعث سود دهی آنها خواهد شد و در اینصورت تمایل بیشتری برای استفاده از این روش خواهند داشت. به دو دلیل نمی توان از این روش برای تشویق عموم مردم استفاده کرد:
- کارگزاریها از این روش فقط برای مشتریانی که بیشترین سرمایه گذاری را انجام داده اند استفاده می کنند.
- بانک‌ها اعتبار مشخصی در اختیار کارگزاریها قرار می‌دهند که جوابگوی تمام افراد نیست.