شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟
شاخص بورس چیست؟
شاخص ها یک معیار آماری هستند که تغییرات در یک اقتصاد کلان یا بازار بورس را نشان می‌دهد. همواره این را در خاطر داشته باشید که شما به هنگام سرمایه‌گذاری یا خریدوفروش سهام علاوه بر در نظر گرفتن عملکرد شاخص بورس بازار، باید گزینه های مختلفی را مد نظر در نظر داشته باشید.
شاخص چیست؟
شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می‌باشد و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند. رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق انواع شاخص بورس مشخص می‌شود و سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک روند در دو زمان متفاوت بپردازند.
انواع شاخص بورس:
- شاخص بورس کل
- شاخص کل قیمت یا TEPIX
- شاخص سهام شناور
- شاخص بورس صنایع
- شاخص بازار اول و دوم
- شاخص پنجاه شرکت فعال
- شاخص سی شرکت بزرگ
- شاخص قیمت و بازده نقدی
- شاخص بازده نقدی
هریک از شاخص‌ها فوق با توجه به پارامتر های مانند شاخص قیمت، شاخص بازدهی وشاخص کل هم‌وزن تقسیم می شود و مورد بررسی قرار می گیرند. در ادامه به تشریح برخی از شاخص های بورسی که در بالا اشاره کردیم می پردازیم.
۱- شاخص قیمت: TEPIX در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد.
فرمول محاسبه شاخص کل: TEPIXt=∑ni=1Qit×Pit / ∑ni=1Qi0×Pi0 * ×۱۰۰
Qit: تعداد سهام منتشر شده شرکت ام در زمان
Pit: ارزش سهام شرکت ام در زمان
Dt: ارزش بازار در سال پایه
Qi0: تعداد سهام منتشر شده شرکت ام در زمان
Pi0: ارزش سهام شرکت ام در زمان پایه
n: تعداد شرکت‌های مورد محاسبه در شاخص
۲- شاخص بازدهی: از شاخص بازدهی به عنوان شاخص کل بورس تهران استفاده می شود. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.
۳- شاخص کل هم وزن: برخی کارشناسان و تحلیل‌گران بر این باورند که شاخص کل معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست به همین علت از شاخص کل هم وزن استفاده می کنند. در این شاخص کلیه شرکت‌های بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند. در واقع ۵ درصد نوسان مثبت شرکتی کوچک، به اندازه ۵ درصد نوسان مثبت بزرگترین شرکت بورس در این شاخص تاثیرگذار است.
۴- شاخص سهام آزاد شناور : به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.
۵- شاخص صنعت و مالی: شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت می باشد.
۶- شاخص مالی: میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی را نشان می دهد.
خلاصه مطالب:
- نوسانات شاخص می توانند تاثیر زیادی در تصمیم گیری سهامداران داشته باشد.
- افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکت‌های بورسی نیست.
- شاخص‌ها یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهد.
- شاخص کل هر چه شرکت ها بزرگ تر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند تاثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت.