NAV چیست؟ ارزش خالص دارایی چگونه محاسبه می شود؟

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟

ارزش خالص دارایی همان تغییرات ارزش دارایی‌ها در کنار سود تقسیمی آن‌هاست که بر بازده کل کسب شده از سبد دارایی‌ها تاثیرگذار است. خرید واحدهای صندوق به معنی سهیم شدن در دارایی‌های صندوق است. ارزش این دارایی‌ها نیز با توجه به شرایط بازار دائماً تغییر می‌کند. دارایی‌های هر صندوق روزانه ارزش‌گذاری می‌شود. اگر بدهی‌های صندوق را که عموما شامل بدهی بابت خرید سهام به کارگزاری‌ها و بدهی به ارکان صندوق می‌شود از آن کم کنیم، ارزش خالص دارایی‌های صندوق بدست می‌آید که با تقسیم آن بر تعداد واحدهای صندوق، می‌توانیم ارزش خالص هر یک از واحدها یا NAV صندوق را بدست بیاوریم. قیمت صدور و ابطال واحدها نیز براساس NAV تعیین شده و همسو با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.

 NAV = Net Asset Value

فرمول محاسبه ارزش خالص دارایی :

ارزش خالص دارایی هر سهم = مجموع بدهی های صندوق – مجموع دارایی ها / تعداد واحدهای صندوق

انواع صندوق های سرمایه گذاری:

فراموش نکنید که NAV ملاکی برای ارزیابی کامل عملکرد یک صندوق سرمایه‌گذاری نیست و این کار باید با سنجش بازده و ریسک صندوق و مقایسه آن با شاخص بورس و دیگر صندوق‌هایی که ماهیت آن‌ها مشابه صندوق مورد نظر است، صورت پذیرد تا منجر به یک تصمیم‌ مناسب در انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری مشترک شود.

• صندوق های زمین و ساختمان: این صندوق کمک قابل توجهی به بخش مسکن با انبوه سازی نموده است.
• صندوق های بازارگردانی: یکی از صندوق های موفق در کشور است. با استفاده از سرمایه، سرمایه گذارن به خرید و فروش اوراق بهادار می پردازد.
• صندوق های نیکوکاری: اصل سرمایه در این صندوق حفظ می شود، و به مشارکت و سرمایه گذاری در امور نیکوکاری می پردازد.
• صندوق طلا (در مقاله صندوق سرمایه گذاری طلا چیست؟ به طور کامل این نوع صندوق سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار دادیم )
• صندوق‌های با درآمد ثابت: دارای بازدهی معقول و حداقل ریسک است به دلیل سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار کم ریسک.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط: بازدهی بالاتری نسبت به صندوق بادرآمد ثابت دارد و فقط نیمی از سرمایه خود را در اوراق بهادار کم ریسک سرمایه گذاری می کند.

محاسبه Net Asset Value شرکتهای سرمایه گذاری:

برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌های هر سهم یک شرکت سرمایه‌گذاری باید با در نظر گرفتن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، اثرات سودهای تقسیمی دریافتی، سود(زیان) ناشی از فروش سهام، ارزش افزوده ناشی از مالکیت سهام بورسی و غیربورسی و مفهومی به نام ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها لحاظ گردد.

محاسبه ارزش خالص دارایی در تحلیل بنیادی:

از نظر حسابداری، کشف NAV آسان است، زیرا به لحاظ حسابداری حقوق صاحبان سهام معادل ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت است. اما مساله اصلی این است که در‌ برآورد تحلیلی NAV، این رقم نمی‌تواند انعکاس مناسبی از خالص ارزش دارایی‌های شرکت ارائه دهد که علت آن نیز به برخی محدودیت‌های ترازنامه باز می‌گردد. در واقع در ترازنامه شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ارزش دارایی‌ها به بهای تمام شده گزارش می‌شوند، در حالی که بین ارزش روز این دارایی‌ها و مبلغ دفتری آن‌ها تفاوت وجود دارد. عموما این تفاوت بین بهای تمام‌شده تاریخی و ارزش‌ جاری دارایی‌ها بسیار زیاد بوده و باعث لطمه به سودمندی اطلاعات مربوط به دارایی‌ها در ترازنامه می‌شود. بنابراین، جهت محاسبه دقیق ارزش خالص دارایی‌ها در شرکت‌های سرمایه‌گذاری لازم است که ارزش روز سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط این شرکت‌ها کشف شود و سپس این رقم را با بهای تمام شده مندرج در ترازنامه مقایسه کرد و در صورتی که ارزش بازار بیشتر از بهای تمام شده باشد، ‌این «مازاد ارزش نسبت به بهای تمام شده» باید در محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها در نظر گرفته شود، زیرا در حقیقت این مازاد ارزش، به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.  برآورد ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت عبارت از مجموع حقوق صاحبان سهام و مازاد ارزش سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به بهای تمام شده است. روشن است برآورد NAV در زمانی که کلیه سرمایه‌گذاری‌ها در سهام بورسی صورت گرفته باشد آسان است، اما پیچیدگی‌ زمانی به وجود می‌آید که شرکت، سرمایه‌گذاری‌هایی در شرکت‌های خارج از بورس داشته باشد. از آنجا که بازاری برای کشف ارزش‌ جاری سرمایه‌گذاری‌ها در شرکت‌های غیربورسی وجود ندارد، تحلیلگر باید ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها را بر اساس اطلاعات مختلف برآورد نماید.

محاسبه NAV در اکسل:

اگر قصد محاسبه ارزش خالص دارایی صندوقی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید را با استفاده از اکسل دارید، باید مراحل زیر را انجام دهید:

با توجه به فرمول قبلی برای بدست آوردن مقدار صورت کسر باید مقدار مجموع بدهی‌های صندوق را از مجموع دارایی‌ها کسر کنید، اما سرمایه‌گذاران به این مقادیر دسترسی ندارند. حاصل کسر این دو مقدار از یکدیگر NAV کل صندوق است. مقدار NAV کل بصورت روزانه محاسبه و در سایت اختصاصی صندوق‌های سرمایه‌گذاری گزارش می‌شود. پس مقدار صورت کسر برابر با مقدار NAV کل گزارش شده در سایت صندوق‌ها است.

کل خالص ارزش دارایی‌ها = مجموع بدهی‌های صندوق – مجموع دارایی‌ها

برای بدست آوردن مخرج کسر باید تعداد کل واحدهای باطل شده صندوق تا امروز را از مقدار کل واحدهای صادر شده صندوق تا امروز کسر کنید. این مقادیر نیز در سایت اختصاصی صندوق‌ها بصورت روزانه گزارش می‌شود.

تعداد واحدهای صندوق = تعداد واحدهای ابطال شده تا امروز – تعداد واحدهای صادر شده تا امروز

NAVصدور:

به پولی که سرمایه گذاران برای خرید واحدهای جدید پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته می‌شود و اندکی بیشتر از ارزش خالص هر واحد (NAV هر واحد) است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت می‌شود.

NAVابطال:

اگر سرمایه‌گذاری به پول نقد احتیاج داشته باشد و بخواهد واحدهایش را بفروشد، قیمت واحدها به صورت NAV ابطال محاسبه می‌شود. NAV ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد. یعنی در NAV ابطال هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌شود. بنابراین NAV ابطال معمولا کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.